Nghị định 81 góp phần nâng cao chất lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) đang phát triển rất mạnh mẽ với nhiều doanh nghiệp phát hành tham gia và được các nhà đầu tư quan tâm. Tạp chí Chứng khoán đã phỏng vấn ông Phan Tùng Lâm - Trưởng phòng cao cấp Kinh doanh sản phẩm tài chính, Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI xung quanh việc quản lý tốt các tổ chức phát hành TPDN nhằm bảo vệ quyền và lợi ích cho các nhà đầu tư trên thị trường, qua đó hướng thị trường TPDN phát triển bền vững.

Thưa ông, ông đánh giá như thế nào về sự hấp dẫn của TPDN trong thời gian gần đây?

Theo thống kê từ báo cáo thị trường TPDN của SSI, thị trường TPDN Việt Nam thời gian gần đây đạt mức tăng trưởng vô cùng ấn tượng. Tổng khối lượng TPDN phát hành tăng hơn 60% so với 6 tháng đầu năm 2019. Quy mô thị trường trái phiếu cũng tăng hơn 15% so với cuối năm 2019, đạt mức gần 13% GDP. Một lượng lớn trái phiếu đã được bán cho nhà đầu tư cá nhân. Xu hướng nhà đầu tư cá nhân quan tâm đến TPDN sẽ càng mạnh mẽ hơn khi lãi suất tiết kiệm ngày càng giảm mạnh.

 

Thành ngữ “lợi nhuận đi kèm với rủi ro” luôn được dùng để cảnh báo đối với các nhà đầu tư trên TTCK, liệu có là ngoại lệ đối với các nhà đầu tư vào TPDN không, thưa ông? Ông có khuyến nghị gì đến các nhà đầu tư?

Đúng vậy, lợi nhuận luôn đi cùng với rủi ro ở bất kỳ khoản đầu tư nào. Nhà đầu tư TPDN trước tiên cần phải hiểu được rủi ro tín dụng, tức là phải đánh giá được tình hình kinh doanh, năng lực tài chính và khả năng trả được nợ (lãi suất và gốc) của tổ chức phát hành trái phiếu. Việc này đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức nhất định về lĩnh vực tài chính và phải được tư vấn kỹ càng bởi các nhân viên bán hàng. Tiếp đến, tính thanh khoản của trái phiếu cũng cần được chú ý. Do khoản đầu tư trái phiếu thường kéo dài đến vài năm, nhà đầu tư phải cân đối được nhu cầu thanh toán của họ trước khi quyết định đầu tư.

 

Với vai trò là đơn vị tư vấn và phân phối TPDN, các công ty chứng khoán nói chung và SSI nói riêng đã có những khuyến nghị gì đối với các doanh nghiệp khi thực hiện phát hành TPDN; cũng như đã thực hiện những giải pháp nào để bảo vệ quyền lợi cho các khách hàng là các nhà đầu tư nhỏ lẻ khi đầu tư vào TPDN?

SSI có rất nhiều kinh nghiệm tư vấn phát hành trái phiếu. Chúng tôi không chỉ tư vấn giúp doanh nghiệp phát hành tuân thủ các quy định của Nhà nước mà còn hỗ trợ họ cấu trúc các điều khoản của trái phiếu để phù hợp với tình hình tài chính và dự phóng kinh doanh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, nhờ am hiểu nhu cầu của khách hàng, SSI có thể giúp doanh nghiệp phát hành thiết kế trái phiếu đáp ứng được đúng nhu cầu của nhà đầu tư, qua đó giúp doanh nghiệp có thể phát hành thành công.

Với nhà đầu tư nhỏ lẻ, hiện SSI đang triển khai sản phẩm S-bond phục vụ nhà đầu tư cá nhân. Để giảm thiểu rủi ro tín dụng, SSI sàng lọc rất kỹ các doanh nghiệp phát hành. Chúng tôi có các tiêu chí, quy trình đánh giá rủi ro chặt chẽ. Chỉ có những doanh nghiệp tốt thì SSI mới đứng ra tư vấn phát hành trái phiếu. Với rủi ro thanh khoản, chúng tôi đứng ra thực hiện các giao dịch cả mua và bán với khối lượng lớn. Nhờ vậy, nhà đầu tư sau khi mua trái phiếu, có thể bán lại cho chính SSI nếu họ có nhu cầu tiền mặt đột xuất.

 

Xin ông đánh giá những tác động của Nghị định 81/2020/NĐ-CP chỉnh sửa, bổ sung một số điều của Nghị định 163/2018/NĐ-CP về phát hành TPDN đối với sự phát triển của thị trường TPDN?

Các nhà quản lý đã nhận thấy thị trường TPDN phát triển mạnh và cần quản lý một cách tốt hơn nhằm phát triển thị trường bền vững và bảo vệ nhà đầu tư. Nghị định 81/2020/NĐ-CP giúp thị trường sàng lọc được các nhà phát hành, loại bỏ các nhà phát hành có năng lực tài chính yếu kém. Nghị định này cũng giúp tăng sự minh bạch cho thị trường trái phiếu, nâng cao công tác báo cáo và giám sát thị trường.

Một điểm đáng chú ý trong nghị định là quy mô phát hành riêng lẻ không thể quá lớn so với quy mô vốn của doanh nghiệp. Việc này không chỉ giúp bảo vệ rủi ro cho nhà đầu tư mà còn giúp chính bản thân doanh nghiệp phát hành không quá lệ thuộc vào đòn bẩy tài chính.

Ngoài ra, việc Nghị định 81 đề ra các yêu cầu chặt chẽ về công tác báo cáo sẽ giúp tăng tính minh bạch của thị trường cũng như năng lực giám sát của các cơ quan quản lý. 

Chúng tôi đánh giá cao các nhà quản lý đã có những bước đi đúng đắn, phù hợp để giúp thị trường TPDN phát triển lành mạnh. Nghị định 81/2020/NĐ-CP có những yêu cầu thay đổi căn bản cho các bên tham gia thị trường. Nội dung quy định trong Nghị định 81 đã siết chặt hơn các điều hiện phát hành TPDN, qua đó phần nào đã “tạo bộ lọc”, góp phần nâng cao hơn chất lượng TPDN phát hành ra thị trường.

Nhằm giúp các công ty chứng khoán cũng như các bên tham gia thị trường thống nhất cách hiểu để triển khai được đồng bộ, chúng tôi đề nghị cần có các khoảng thời gian phù hợp để các bên tham gia thị trường kịp chuẩn bị cho các yêu cầu của Nghị định 81.